درمان و راهکارهای تهوع و استفراغ

درمان

در بیماری که قبلا شرح داده شد، باید بر تعیین شدت بیماری از روی یافته‌های معاینه فیزیکی و شرح حال تمرکز داشت. درمان باید حمایتی و شامل محدودسازی غذاهای احتمالی محرک استفراغ و تجویز داروهای ضداستفراغ همراه با راهبرد مایع درمانی مناسب باشد. بیماران دچار دهیدراسیون خفیف تا متوسط می‌توانند از مایع درمانی خوراکی (یعنی تلفیقی از الکترولیت‌ها، قند و آب) یا نوشابه‌های ورزشی بهره‌مند شوند.

داروهای ضداستفراغی که بطور متداول تجویز می‌شوند شامل پرومتازین، متوکلوپرامید، پروکلرپرازین و اندانسترون هستند. در زمان باردار مصرف زنجبیل (۲۵۰ میلی‌گرم چهار بار در روز) در ۸۴% بیماران در مقایسه با دارونما باعث کاهش تهوع و استفراغ می‌شود.

تهوع و استفراغ مزمن معرفی مورد

بیماری که قبلا شرح داده شده ۲ ماه بعد با تهوع و استفراغ گهگاه که شدت آن به مراتب کمتر از مراجعه اول است، باز می‌گردد. علائم فعلی وی ۲ روز طول کشیده است و ۶ نوبت استفراغ کرده است. وی تب، لرز یا سردرد ندارد ولی ناخوشی گهگاه اپی‌گاستر را همراه با تهوع و استفراغ ذکر می کند. علائم وی با داروهای ضداسید رفع نمی‌شود و او ملنا یا خون در مدفوع نداشته است. وی ذکر می‌کند هنگام غذا خوردن به سرعت دچار سیری می‌شود و غالبا احساس نفخ دارد. وی با هیچ فرد بیمار یا ماده سمی مواجهه نداشته است، الکل نمی‌نوشد و هیدراسیون وی مطلوب به نظر می‌آید.

پیش‌زمینه

تهوع و استفراغ مزمن طبق تعریف شامل علائمی است که حداقل یک ماه طول کشیده باشد. شرح حال و معاینه فیزیکی می‌تواند به تشخیص محتمل‌ترین علت کمک کند. یادداشت روزانه غذاها و تهوع می‌تواند به تعیین الگوهای علائم و عوامل شروع‌کننده کمک کند. آزمایش‌های تشخیصی شامل تصویربرداری و ارزیابی آزمایشگاهی ممکن است با توجه به یافته‌های شرح حال و معاینه فیزیکی ضرورت داشته باشند. ممکن است با توجه به سیر بیماری و نتایج آزمایش‌های تشخیصی، ازوفاگوگاسترودئونوسکوپی لازم باشد.

راهکار تشخیصی

گاستروپارزی مرتبط با دیابت، بیماری ریفلاکس معده به مری، گاستریت و زخم معده از علل شایع تهوع و استفراغ مزمن هستند. آزمایش‌های اولیه باید بر اساس یافته‌های حاصل از شرح حال و معاینه فیزیکی انجام شوند. ازوفاگوگاسترودئودنوسکوپی در بیماران با علائم خطر یا نشانه‌های هشداردهنده (مثل سالمندان بالای ۵۵ سال، کاهش وزن غیرعمدی، دیس فاژی پیشرونده، استفراغ پایدار، شواهد خونریزی گوارشی، سابقه خانوادگی از سرطان گوارشی) توصیه می‌شود.

در این بیمار، ماهیت مزمن علائم و سیر نوسانی حاکی از این است که محتمل‌ترین علت گاستروپارزی مرتبط با دیابت است. در این بیمار و نیز دیگر بیماران مشکوک به گاستروپارزی، لازم است بررسی تخلیه معده انجام شود.

در بیماران با تهوع و استفراغ مزمن یا مراجعه که دچار درد شکمی بدون علت فیزیولوژیک قابل تعریف هستند، پزشکان باید اختلالات افسردگی ماژور، اسکیزوفرنی، اختلالات سوماتیزاسیون یا سوماتوفورم، هیپوکندریاز، اختلالات ساختگی، اختلال درد و اختلال اضطرابی منتشر را در نظر داشته باشند. نشانه کارنت نیز می‌تواند به تایید یا رد تشخیص درد شکمی با منشا روان‌شناختی کمک کند (نسبت درست‌نمایی مثبت = ۹۱/۲ [فاصله اطمینان ۹۵%: ۱۳/۳ – ۷۱/۲]؛ نسبت درست‌نمایی منفی = ۱۹/۰ [فاصله اطمینان ۹۵%: ۳۴/۰ – ۱۱/۰]).

درمان تهوع و استفراغ

بررسی تخلیه معده می تواند تاخیر تخلیه مواد جامد و مایع را که ممکن است تا ۵۵% بیماران دیابتی دچار آن باشند، کشف کند. افزایش کنترل قند در این بیماران می‌تواند باعث بهبود علائم شود. به علاوه یک رژیم کم‌چربی و دارای باقی‌مانده که شامل وعده‌های کوچک و مکرر است می‌تواند علائم گاستروپارزی را کاهش دهد. در صورت امکان داروهایی که باعث تاخیر تخلیه معده می‌شوند (مثل اپیوییدها، مسدودکننده‌های کانال کلسیم، آنتی‌کولینرژیک‌ها) باید قطع شوند. الکل، حشیش و نیکوتین نیز تخلیه معده را به تاخیر می‌اندازند. تاخیر تخلیه معده را می‌توان با متوکلوپرامید یا اریترومایسین که تا ۶۰% باعث بهبود علائم می‌شوند درمان کرد. با این حال، تسکین علائم را باید در قبال خطر علائم شبه پارکینسون یا دیس‌کینزی تاخیری همراه با مصرف متوکلوپرامید و خطر تاکی‌فیلاکسی همراه با مصرف اریترومایسین، که باعث محدودیت اثربخشی طولانی مدت آن می‌شود، تعدیل کرد. بیماران دچار گاستروپارزی و کاهش وزن قابل توجه، دهیدراسیون مکرر، یا اختلالات الکترولیت‌ها باید برای درمان‌های آندوسکوپیک احتمالی و تجویز مکمل‌ها به یک متخصص گوارش ارجاع داده شوند.

وجود علائم سوء هاضمه نظیر احساس پری شکم بعد از صرف غذا، سیری زودرس، سوزش یا درد اپی‌گاستر حاکی از گاستریت است. آزمایش هلیکوباکترپیلوری باید انجام شود و اگر منفی بود، می‌توان بررسی تخلیه معده و ازوفاگوگاسترودئودنوسکوپی را انجام داد، خصوصا اگر تهوع و استفراغ تداوم داشته باشد. نامحتمل است بیماران دچار سوء هاضمه که داروهای ضدالتهاب غیراستروییدی مصرف نمی‌کنند و سرولوژی هلیکوباکترپیلوری منفی دارند، دچار زخم معده باشند.

داروهای مفید برای درمان حال تهوع: دومپریدون، اپرپیتانت. داروهای گیاهی ضد تهوع: زینتوما